Imperializm kapitalistyczny we współczesnych ujęciach teoretycznych

Dr Filip Ilkowski, charakteryzując współczesne teorie imperializmu, podjął się zadania o szczególnym pożytku poznawczym, a zarazem edukacyjnym. Dokonał interpretacji wyróżnionych przez siebie koncepcji, osadzonych - co ważne - w określonym kontekście historycznym i geograficzno - cywilizacyjnym. Porównał je według konsekwentnie zastosowanego klucza, ukazując nie tylko specyfikę i niepowtarzalność każdej z nich, ale też wątki tworzące wspólny mianownik, sprzyjające obiektywizacji takich badań. W ten sposób niejako budzi ze snu tych uczonych oraz czytelników z ambicjami intelektualnymi, którzy ulegli obiegowym opiniom, stereotypom lub naciskowi swoistej "poprawności politycznej" i uznali sam termin "imperializm" po prostu za określenie anachroniczne albo za epitet bądź ideologiczny, bądź potoczny, albo też za określenie adekwatne jedynie do imperialnych form ekspansji terytorialnej. Analiza omawianych współczesnych koncepcji ukazuje to pojęcie w innej perspektywie, przede wszystkim przywraca do obiegu naukowego ustrojowy kontekst terminu. Z jednej strony termin "imperializm" może odnosić się do różnych epok i ustrojów (lecz nie tylko do kolonialnej lub parakolonialnej polityki podbojów i aneksji!), z drugiej strony reagowanie konsternacją na związek wyrazów "kapitalizm" i "imperializm" jest zachowaniem strusim, ucieczką przed poważnym wyzwaniem poznawczym.

Prof. dr hab. Mirosław Karwat