Przedmiotem monografii jest funkcjonowanie instytucji oraz mechanizmów demokratycznych na szczeblu lokalnym, ze szczególnym uwzględnieniem nowych form partycypacji obywatelskiej. Badania zostały przeprowadzone na podstawie analizy systemu rozwiązań oraz praktyk funkcjonowania w trzech państwach Europy Południowej: Francji, Hiszpanii i Włoszech. Wybór tych trzech przypadków był podyktowany kilkoma przesłankami: po pierwsze, w państwach tych obserwowane są zmiany o podobnej etiologii, istotnym charakterze i dużej intensywności, pozwalające traktować je jako substancjalne i relewantne; po drugie, wykazują one wiele analogii, umożliwiających łączenie ich w postępowaniu badawczym w jedną szeroką kategorię, a tym samym uzyskanie w procesie analizy ustaleń ponadjednostkowych; po trzecie, ze względu na znikomą prezentację w polskiej literaturze politologicznej omówień lokalnych systemów demokratycznych państw tego obszaru geograficznego w ich aktualnej fazie rozwojowej.
Odkrywanie na nowo demokracji lokalnej przez naukę współczesną jest po części reakcją na dominującą przez wiele lat koncentrację uwagi na narodowym poziomie systemu demokratycznego (a także wyłaniającym się porządku ponadnarodowym), a w konsekwencji traktowania w sposób drugorzędny zagadnień dotyczących lokalnego poziomu. Ten stan rzeczy podyktowany był w pewnej mierze przez procesy globalizacji i potrzebę nowego odczytywania zasadniczej kategorii politycznej jaką jest państwo, ale także z powodu trudności wynikających z ogromnego zróżnicowania systemów lokalnych i konieczności uwzględniania wielu zmiennych. Tymczasem lokalne modele demokratycznego rządzenia podlegają w ostatnich latach znacznym przewartościowaniom i przeobrażeniom, które prowadzą do wyłonienia się hybrydalnych systemów instytucjonalnych.