Niewiele odkryć w tak wielkim stopniu wpłynęło na rozwój cywilizacji i zmianę sposobu życia całych społeczeństw jak wynalazek kolei. W ciągu kilkudziesięciu lat od pojawienia się pierwszych parowozów odległości jakby zmalały, prędkość przemieszczania się znacznie wzrosła, koszt przejazdu dla większości stał się osiągalny, a z ilością przewiezionego towaru nie mógł się mierzyć żaden zaprzęg. Bardzo szybko kolej pojawiła się również na obszarze będącej wówczas pod zaborami Polski. Budowa sieci przebiegała jednak w odmiennych warunkach trzech państw zaborczych. Niebagatelny wpływ na rozwój kolei mieli także Polacy.
Już w 1838 r. powstało pierwsze w Królestwie Polskim przedsiębiorstwo kolejowe – Towarzystwo Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Polscy inżynierowie uczestniczyli w opracowaniu wielu konstrukcji lokomotyw, tworzyli znakomite obiekty techniki kolejowej – mosty, wiadukty, tunele i dworce. Wznoszono pierwsze zakłady produkcji i naprawy taboru. Nabyte w tym czasie doświadczenia pozwoliły – mimo ogromnych trudności – na stworzenie w odrodzonej Polsce jednorodnej sieci.