ktywność środowisk młodzieżowych w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX w. pozostaje zagadnieniem trudnym, ale ciekawym naukowo. Szczególnie interesująca jest działalność organizacji i grup harcerskich o orientacji niepodległościowej. Wyróżniał je przede wszystkim wpływ harcerskiej formacji wychowawczej zarówno na strukturę, jak i na poszczególnych uczestników konspiracji.

W literaturze przedmiotu omawiającej dzieje harcerstwa ziemi krakowskiej, zwłaszcza zaś działania podejmowane wobec niego przez komunistyczny aparat represji, brakuje edycji źródłowych ukazujących skalę i zakres tego zjawiska.

Starając się temu zaradzić, autorzy opracowania wybrali dokumenty dotyczące najciekawszych i najbardziej reprezentatywnych organizacji harcerskich, dokonali ich analizy oraz opisu w kontekście historycznym.

Dzięki starannemu wyborowi źródeł praca ukazuje ważne epizody z działalności harcerskich organizacji konspiracyjnych ziemi krakowskiej w latach 1944–1953.