Dzieci polskie w Nowej Zelandii Obóz w Pahiatua (1944–1949)

Książka Witolda J. Chmielewskiego jest dobrze przygotowaną monografią, opisującą mało znany epizod losów polskich dzieci, którym udało się opuścić ZSRS wraz z armią generała Władysława Andersa, a które – poprzez Teheran i Persję – znalazły schronienie w Nowej Zelandii.

Mimo że historii tych dzieci poświęcono kilka książek, zwłaszcza wspomnieniowych, to monografia Witolda J. Chmielewskiego jest pierwszym tak głęboko analizującym problem opracowaniem. Materiału do tej pogłębionej analizy dostarczyły archiwalia, odnalezione przede wszystkim, choć nie tylko, w archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. […] Mamy do czynienia z rzetelnie przygotowanym studium, opartym na obszernej i szczegółowej dokumentacji źródłowej, studium wzbogaconym dzięki wieloletnim zainteresowaniom Autora tą problematyką.

Prof. dr hab. Leszek Zasztowt

Historia polskich dzieci w Nowej Zelandii od lat zajmuje badaczy, głównie historyków, historyków oświaty i socjologów. Powstały już publikacje dotyczące tej grupy dzieci, które od 1944 r. przybywały wraz z opiekunami do Nowej Zelandii, do portu w Wellington, a potem zostały umieszczone w Obozie Polskich Dzieci w Pahiatua. Te publikacje były głównie artykułami w czasopismach lub tekstami pokonferencyjnymi, a ich autorzy bazowali na niepełnych danych źródłowych oraz opracowaniach. […] Dlatego też z zadowoleniem należy przyjąć pracę Witolda J. Chmielewskiego. Autor podjął się niełatwego zadania, gdyż kolejne wejrzenie w tułaczą historię dzieci polskich w Nowej Zelandii wymagało nowego podejścia i poszukiwania tego, co jeszcze nie zostało odkryte.

W całości praca Witolda J. Chmielewskiego jest oryginalna, wartościowa i poszerza naszą wiedzę o losach polskich dzieci w Nowej Zelandii w latach 1944–1949. Jest to monografia kompletna i poprawnie opracowana, a o jej wartości naukowej świadczy rzetelna analiza zgromadzonego materiału źródłowego oraz przedstawienie sytuacji dzieci polskich w Nowej Zelandii w szerokim kontekście zmian społeczno-politycznych, jakie działy się u schyłku II wojny światowej i po jej zakończeniu.

Prof. dr hab. Janina Kamińska