Jose Ortega y Gasset (1883-1955) wywodził się z rodziny mieszczańskiej o liberalnych tradycjach, studiował prawo i filozofię. Sam przygotował fundamenty dla swojej własnej socjologii. Najchętniej korzystał z dość swobodnej formy wypowiedzi – eseju, w którym aforyzm niejednokrotnie zastępuje tezę, ilustracja – dowód, efektowne zaś porównanie – argumentację. Bunt mas powinien stać się dla XX wieku tym, czym Kapitał Marksa dla wieku XIX, a Umowa społeczna Rousseau dla wieku XVIII. Oryginalność Ortegi y Gasseta tkwi nie w jego koncepcji społeczeństwa czy też „masy”, lecz w jego wizji buntu mas, który ma odróżnić naszą epokę od całej wcześniejszej historii. Ta wizja uczyniła go jednym z klasyków myśli społecznej XX wieku.