Kawaleria w operacji i walce Koncepcje użycia i wyszkolenie kawalerii samodzielnej Wojska Polskiego w latach 1921-1939

Sztuka wojenna kawalerii polskiej w latach 1921-1939 w jej aspektach taktycznych i operacyjnych, a więc założenia jej taktycznego użycia, a także koncepcje jej operacyjnego wykorzystania nie doczekała się dotychczas całościowego opracowania. Postęp w badaniach nad dziejami Wojska Polskiego nie wyeliminował wielu nadal istniejących luk. Istniejące do końca lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku utrudnienia pozanaukowe w postaci ingerencji cenzury oraz obowiązująca ideologia spowodowały, że dzieje wojskowości polskiej w latach 1921-1939 zostały opracowane w sposób nierównomierny. Poza wymienionymi przeszkodami kolejną stanowi ogrom materiałów źródłowych znacznie rozproszonych i niekompletnych, co nie zachęca do podejmowania badań w tym obszarze. Pomimo narastania tematyki badawczej odnoszącej się do tego okresu wciąż istnieje potrzeba prowadzenia szerokich badań nad wojskowością polską w okresie 1918-1939. Problem ten odnosi się także do trzeciego pod względem wielkości rodzaju broni, jakim była kawaleria.

W dotychczasowej literaturze dotyczącej zarówno polskiej sztuki wojennej, jak i roli oraz miejsca poszczególnych rodzajów broni, na ogół trafnie określono cel utrzymywania tak dużej liczby kawalerii i przeznaczone dla niej zadania w konstruowanych ówcześnie planach mobilizacyjnego rozwinięcia i planach operacyjnych. Brak jest jednak pogłębionej analizy założeń użycia kawalerii zarówno w wymiarze taktycznym, jak i operacyjnym. Ponadto na przestrzeni lat ukazało się wiele publikacji, które poruszają problematykę użycia kawalerii w operacji i w walce jako jeden z wątków, zazwyczaj w sposób ogólny bądź dotyczą tylko wybranych aspektów, stając się przyczynkami do tematu. Nierzadko w pracach tych brak jest elementu stanowiącego istotę warsztatu historyka – wyjaśniania, brak jest odpowiedzi na podstawowe dla historyka pytanie: dlaczego tak się stało? brak odpowiedniego naświetlenia związków przyczynowo-skutkowych na osi czasu. Dlatego też autor niniejszego opracowania dostrzegł potrzebę wypełnienia tej luki w polskiej historiografii wojskowej.

Niniejsza praca jest pierwszą próbą całościowego przedstawienia problematyki koncepcji operacyjnego użycia oraz taktyki kawalerii samodzielnej Wojska Polskiego w latach 1921-1939. Dążąc do możliwie pełnego przedstawienia omawianej problematyki, niezbędne było szersze spojrzenie na kwestie sztuki wojennej Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, celem sformułowania właściwych ocen i wniosków. Stąd też, aby w sposób całościowy i syntetyczny nakreślić tytułowy problem, autor uznał za zasadne ujęcie podjętej problematyki w szerszym spektrum obejmującym czynniki zarówno polityczno-militarne, jak i finansowo-ekonomiczne, warunkujące funkcjonowanie Wojska Polskiego w okresie zakreślonym ramami chronologicznymi niniejszego opracowania.