Sprawy globalne, rola Europy i miejsce Polski w Europie, to cały czas sprawy ważne i coraz ważniejsze, natomiast każdy z osobna obywatel Rzeczypospolitej musi, we własnym zakresie, budować zdolność czytania całej tej gry, która go w całości dotyczy. Żadnej gry nie da się zagrać bezbłędnie, ale obywatel jest w sytuacji szczególnie trudnej, bo musi za siebie odpowiadać, a nie decyduje w wielu sprawach, które go dotyczą. W swojej aktywności musi się mieścić w obowiązującym wszystkich porządku, żeby nie zderzyć się z sankcjami. W razie konfliktów zderza się z instytucjami państwa, które są strukturami zorganizowanymi i działającymi w oparciu o obowiązujące normy, ale w interesie i na rzecz aktualnej władzy. Jednostka w zderzeniu z organizacją nie ma szans. Wiedziały o tym prymitywne chłopaki działające poza prawem, popularnie zwani mafią, że właśnie ten prymitywizm ich wykańczał, bo nie mieli zdolności budowania kompromisu i stawiali na siłę w regulowaniu sporów, co powodowało, że nawzajem się odstrzeliwali. Demokracja pokazuje swój potencjał budowany właśnie na zdolności do kompromisu, co jest sztuką wymagającą dojrzałości i odpowiedzialności, ale dającą największe możliwości. Kompromis wymaga zdolności dotrzymywania zobowiązań, wymaga zaufania; cywilizacja Zachodu opiera się na zaufaniu.

Fragment książki