Niemożliwe jest zrozumienie przeszłości Polski bez poznania szerszego tła zdarzeń, dlatego książka przedstawia konflikty przełomowego XVII stulecia, kontrastując ówczesną Rzeczpospolitą z niektórymi jej przeciwnikami, zwłaszcza ze Szwecją i Prusami-Brandenburgią. Porównuje interesy, siły i losy głównych uczestników konfliktu zwanego u nas "potopem".