Polska siła zbrojna posiada ponad tysiącletnią historię. Z kolei szkolnictwo wojskowe przygotowujące kadrę dla niej liczy niespełna trzysta lat, do tego uwzględnić należy 123 lata niewoli narodowej. Było to znaczne opóźnienie wobec państw Europy Zachodniej. W pracy pokazane zostały tego przyczyny.
Niniejsza publikacja podzielona została na pięć rozdziałów. W pierwszym analizie poddano funkcjonowanie tegoż szkolnictwa do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. Korzystniejsze warunki dla uruchamiania pewnych form szkolenia kadry dla potrzeb narodowej siły zbrojnej nastały w dekadzie poprzedzającej wybuch I wojny światowej i to tylko w Galicji. Skorzystał z tego ruch strzelecki i w mniejszej skali inne polskie stronnictwa niepodległościowe. Docenić należy wkład tej formy edukacyjnej w przygotowanie dość licznych zastępów kadry zawodowej dla odradzającego się w 1918 r. Wojska Polskiego. Podobnie odnieść się należy do szkolnictwa wojennego I wojny światowej, które także miało swój udział w przygotowywaniu kadr dla tegoż wojska.