Publikacja nawiązuje do cyklu wystaw Pierwsze/Najstarsze, zorganizowanego przez Bibliotekę Narodowa z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski. Tytułowe Pierwsze/Najstarsze to dwanaście najcenniejszych zabytków rękopiśmiennych ze skarbca Biblioteki Narodowej. Obok obiektów całkowicie unikalnych (Sakramentarz tyniecki, Rocznik świętokrzyski dawny, Psałterz floriański, Kazania świętokrzyskie, Mszał Erazma Ciołka etc.) znajdują się tu również teksty zachowane w więcej niż jednym odpisie (kroniki Galla Anonima, Roczniki Jana Długosza czy Bogurodzica). Prezentowanym w pięknej formie graficznej obiektom towarzyszą eseje i komentarze specjalistów, wybitnych historyków, przybliżające czytelnikowi ich treść, znaczenie i historię badań, dając ciekawy obraz początków polskiej kultury.
Publikacja dostępna również w języku angielskim pt. The First/ the Oldest in the Collections of the National Library of Poland.