Zawarte w tej książce szkice o literaturze polskiej końca XIX wieku podejmują temat dojrzewania i dojrzałości w wymiarze narodowym, społecznym, kulturowym i egzystencjalnym. Mowa tu więc o dorastających bohaterach Prusa, Świętochowskiego, Brzozowskiego czy Witkiewicza-ojca, ale też o autorach, którzy z jednej strony demaskują filisterską "dojrzałość", a z drugiej boleśnie odczuwają fakt, że Polacy wyrokiem historii skazani są na niedojrzałość.