Fabuła powieści obejmuje losy Macieja Boryny, jego rodziny i innych mieszkańców wsi Lipce. Akcja rozpoczyna się pod koniec września, a kończy pod koniec lipca i przewija się przez cztery pory roku, a w każdej z części znajdują się opisy charakterystycznych dla tego okresu świąt, zwyczajów i prac gospodarskich.
Wiejski bogacz, wdowiec, ojciec dorosłych już dzieci, Maciej Boryna, żeni się wbrew woli rodziny z młodą i posażną Jagną, która jest obiektem westchnień wszystkich okolicznych mężczyzn, a obdarzona bujnym temperamentem erotycznym nie skąpi (jak głosi plotka) swoich łask chętnym młodzieńcom. Małżeństwo Boryny staje się przyczyną konfliktu z synem, Antkiem, który musi opuścić gospodarstwo ojca. Napięcie pomiędzy Maciejem a Antkiem narasta, Jagna bowiem zostaje kochanką młodego Boryny.