Wolność, jeśli nie ma nas doprowadzić do kłamstwa i samozniszczenia, musi być zorientowana na prawdę, czyli na to, czym rzeczywiście jesteśmy.
Jak uporządkować podzielony świat? Jedną z cech charakterystycznych współczesnego myślenia jest postrzeganie kluczowych pojęć jako oderwanych od siebie. Ta fragmentaryczność w dużej mierze dotyczy prawdy oraz wolności. Wskutek tego operuje się wieloma „prawdami”, a wolność utożsamia się wyłącznie z osobistą chęcią do podejmowania działań. Tak widziany świat staje się rozmyty, przez co trudno się w nim odnaleźć.
Joseph Ratzinger proponuje inne myślenie. Nie odrywa od siebie prawdy, wolności, wiary, tolerancji i rozumu. Czyni wręcz przeciwnie – wskazuje na ich integralność. Dowodzi przy tym, że takie postrzeganie owych pojęć pozwala odzyskać człowiekowi spójność myślenia i dzięki temu żyć w sposób bardziej pełny.
W teologii Ratzingera wiara jest racjonalna, racjonalność wierząca, wolność żyje prawdą, a rozum szukający prawdy staje się wolny i spontanicznie twórczy. W życiu chodzi o wiarę i o rozum, i o prawdę, i o wolność. W życiu chodzi o to wszystko, bo w nim najważniejsza jest miłość, która nie istnieje bez prawdy i wolności.
ks. prof. Robert J. Woźniak