Najnowsze opracowanie naukowe dotyczące repatriacji i deportacji Polaków w głąb ZSRS nakreśla ten problem w szerokiej perspektywie, odnosząc się już do lat po zakończeniu II wojny światowej. Starannie przygotowana publikacja może być cennym narzędziem dla badaczy zajmujących się wspomnianym zagadnieniem.

Wraz z zakończeniem działań wojennych wielu Polaków, którzy służyli w szeregach PSZ na Zachodzie, postanowiło wrócić do ojczyzny. Niestety, często nie były to powroty do powojennej normalności. Mimo nowego porządku i podziału wpływów w Europie sowieccy oprawcy nie zamierzali rezygnować z dawnych metod represji, w tym z deportacji w głąb ZSRS. To właśnie los polskich żołnierzy, którzy byli deportowani po 1945 r., stanowi istotę książki autorstwa dr. Dmitriya Panty.

„Niebagatelną jej zaletą jest to, że autor dokonał analizy powojennych losów «andersowców» na terenie całego ZSRS, podczas gdy dotychczas przedmiotem dociekań badaczy była sytuacja tych ludzi na terenie wybranych republik sowieckich (głównie na Białorusi). Do tej pory nikt nie podjął się zadania opracowania danego zagadnienia w tak szerokiej perspektywie geograficznej” – podkreśla dr hab. Jerzy Grzybowski, recenzent publikacji.

Zasadnicza część monografii to ponad 60 starannie opracowanych i przetłumaczonych na język polski dokumentów źródłowych. Całość poprzedzono przedmową i wstępem nakreślającym problematykę powojennych repatriacji i deportacji Polaków. Treść główną uzupełniają źródła fotograficzne, a także indeks osobowy i geograficzny.