Obszar kresowy ma olbrzymie znaczenie w historii wielu państw Europy Środkowo-Wschodniej i żyjących w tej przestrzeni narodów „bezpaństwowych”, jak Romowie czy Żydzi. Zapewne możliwe jest – choćby z perspektywy tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego – odczytywanie jego dziejów w szerszym kontekście, jaki proponuje przywoływane przez Jerzego Stempowskiego pojęcie „Międzymorze”, obejmujące nie do końca określone granicami tereny między Bałtykiem i Adriatykiem oraz Morzem Czarnym. […] Jedno zdaje się nie ulegać wątpliwości: mamy tu do czynienia z tyglem aspiracji politycznych i wpływów religijnych, zaś dynamika przemian nie znajduje chyba analogii w żadnym innym regionie świata. Sam fakt ścierania się – w różnych okresach – dążeń imperialnych takich potęg, jak Polska, Rosja, Niemcy, Austro-Węgry i Turcja, stanowi dla badaczy tego regionu wyzwanie niezwykłe.
(fragment książki)