Pośród licznych instytucji, stowarzyszeń i środowisk powojennego uchodźstwa polskiego paryski Instytut Literacki wyróżniał się siłą oraz zasięgiem oddziaływania na życie kulturalne i polityczne rodaków zarówno na obczyźnie, jak i w kraju. Powstał z inicjatywy Jerzego Giedroycia wiosną 1946 r. w Rzymie przy 2. Korpusie Polskim pod nazwą Casa Editrice „Lettere". We Włoszech prowadził szeroką działalność, łącząc pracę na potrzeby wojska i różnych jego formacji z realizacją własnych planów edytorskich. Zadebiutował Legionami Henryka Sienkiewicza.
Najbliższymi współpracownikami Giedroycia byli Gustaw Herling-Grudziński, Zofia i Zygmunt Hertzowie; z Paryża pomagał im Józef Czapski. W czerwcu 1947 r. ukazał się pierwszy numer miesięcznika „Kultura". Gdy rozwiązywano Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Giedroyc postanowił odłączyć oficynę od 2. Korpusu Polskiego i przenieść ją do Francji. Jesienią tego roku zamieszkał wraz Czapskim i małżeństwem Hertzów w podparyskim Maisons-Laffitte przy avenue de Corneille, gdzie mieściła się pierwsza paryska siedziba Instytutu.