Wyznania i anatemy

Wyznania i anatemy to późny zbiór aforyzmów Emila Ciorana (1911–1995) opublikowany w 1987 roku, choć część tekstów powstała wcześniej, a wszystkie właściwie były obecne w myślach autora od początku: samotność, śmierć, iluzja, sceptycyzm, a zarazem Bóg, buddyzm, nirwana, muzyka. Cioran, klasyk filozoficznej mizantropii, a zarazem miłośnik życia, które paradoksalnie cenił właśnie za brak – jego zdaniem – jakiegokolwiek sensu czy celu, w tym zbiorze prezentuje się od strony autoironii, melancholii i lżejszego niż wcześniej stylu. Rezerwuar tej tematyki stanowią tysiącstronicowe, wydane pośmiertnie, choć nieprzeznaczone do druku Zeszyty 1957–1972 (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2016). W późnych latach Cioran wyprecyzował i oszlifował te myśli przewijające się od dziesięcioleci w jego zapiskach i zawarł je w Wyznaniach…, ostatnim wydanym za życia własnym dziele (Rozmowy opublikowane na miesiąc przed śmiercią Ciorana są zbiorem wywiadów). Jest to tym cenniejsze literacko, że autor, rumuńskiego pochodzenia, zaczął pisać po francusku w dojrzałym wieku, kiedy na stałe osiadł w Paryżu, a mimo to zyskał sławę wybitnego stylisty. Teraz, u kresu drogi, w finezyjnych formułach każe nam cenić „niedookreśloną myśl, która nie przeradza się w słowo, i myśl jak błysk flesza, co może zaistnieć tylko przez słowo”. Przeczucie i aforyzm.