Utwór Ostatnie myśli można nazwać powieścią genezyjską. Chodzi jednak o co innego niż w romantycznej „Genezis z Ducha”. Genezis u Pawła Orła nie jest z ducha, lecz jak najbardziej z ciała, z materii czy – najlepiej – z przejawów istnienia dostępnych zmysłom człowieka.
Są to właściwie miniprzejawy, zaledwie rozpoznawalne, trudne do zidentyfikowania, ujawniające w organizmie człowieka życie, czyli ruch. W dodatku w takich zwielokrotnieniach, w takiej ich ilości, że człowieka można utożsamić z całym wszechświatem.
Świadomość istnienia czegoś takiego nie może nie rewolucjonizować myślenia o człowieku, konsekwencje antropologiczne takiego myślenia w języku intelektualnym może nie dałyby się zmieścić.
Prezentacja Ostatnich myśli dokonuje się od początku w języku, który wolno byłoby kojarzyć z poetyckim językiem potoczności życiowej (jego charakterystycznym narzędziem jest antropomorfizacja), wspomaganym coraz intensywniej aluzjami do wszystkich innych sztuk, ze sztukami wizualnymi i dźwiękowymi na czele. W rezultacie forma ekfrazy staje się dominująca w narracji.
Genezyjska powieść staje się tym samym powieścią w pewnym sensie ekfratyczną. U dyplomowanego historyka sztuki to nie może dziwić.
Nawiasowy wariant tytułu lub podtytułu (sen nie przyjdzie) może oznaczać różności, na przykład przewrotną aluzję do formuły „śmierci nie ma” lub znaczenie dosłowne „sen nie przyjdzie”, bo on trwa, żyjemy w śnie, w naszej najbardziej potrzebnej poznawczości.
Powieść Pawła Orła jest przemyślana i wymyślna, wyrazista w swojej artystycznej oryginalności.
Henryk Bereza, Warszawa, lato 2011
Informacja dotycząca wprowadzenia produktu do obrotu:
Ten produkt został wprowadzony na rynek przed 13 grudnia 2024 r. zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami (Dyrektywą o ogólnym bezpieczeństwie produktów). W związku z tym może on być nadal sprzedawany bez konieczności dostosowania do nowych wymogów wynikających z Rozporządzenia o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR). Produkt zachowuje pełną legalność w obrocie, a jego jakość i bezpieczeństwo pozostają zgodne z obowiązującymi wcześniej standardami.
Information regarding product placement on the market:
This product was placed on the market before December 13, 2024, in accordance with the applicable regulations at the time (the General Product Safety Directive). As a result, it can continue to be sold without needing to meet the new requirements introduced by the General Product Safety Regulation (GPSR). The product remains fully compliant with all previously valid legal standards, ensuring its continued quality and safety.