Krzysztof Globisz Notatki o skubaniu roli

W „Notatkach o skubaniu roli” jeden z najwybitniejszych polskich aktorów, Krzysztof Globisz, mówi nie tylko o pracy z wielkimi artystami, ale też dzieli się z czytelnikiem refleksją nad sensem swojego zawodu. Nad szczęściem płynącym z jego wykonywania i ceną, jaką płaci się za uprawianie sztuki. Nad cudem codzienności, który stara się utrwalać w kolejnych rolach i prywatnych zapiskach.

Czy aktor musi być „człowiekiem bez właściwości”? Czy tworzenie roli jest jedynie „pożyczeniem ciała”, czy również zaprzedaniem postaci własnej duszy? Jakie jest miejsce sztuki w świecie, który wydaje się coraz mniej prawdziwy? Na czym polega różnica miedzy aktorstwem teatralnym a filmowym?

„To jeden z nielicznych zawodów, które uprawia się z przyjemnością, choć nie każdy może być aktorem – niektórzy zdają sobie z tego sprawę bardzo szybko i rezygnują z zawodu. Ale prawdziwi aktorzy dokonują kompensacji, lecz nie swoich frustracji, własnej natury czy kompleksów. Nazwałbym to kompensacją myśli: ja, Krzysztof Globisz, niewiele wiem o świecie, ale gdy gram Makbeta, Hamleta, Klaudiusza, Sajetana przekazuję światu pewną wiedzę – z nią się można kłócić, nie zgadzać, dyskutować. Przynajmniej podczas tych dwóch godzin spektaklu posiadam jakąś wiedzę czy emocje – i to przynosi wielką radość. Potem mogę wrócić do domu i znów nic nie wiedzieć. Jestem głupim człowiekiem, mądrość moim zdaniem nie polega na tym, że się wie, ale że się nie wie – być może w tym sensie jestem mądry. Rola rekompensuje mi fakt mojej niewiedzy, lecz mogę również w sposób dany mi przez Boga namówić ludzi do pewnych rzeczy: przedstawić im świat, wzruszyć ich, oszukać, pouczyć – zrobić z nimi, co chcę. Moje intencje są oczywiście dobre. To jest natura aktorstwa. Czy efekt osiąga się za pomocą techniki, czy dzięki sięganiu do własnego człowieczeństwa – nie wiem, jednak myślę, że jedno i drugie jest konieczne”. (fragment książki)

Krzysztof Globisz
Aktor, pedagog, obecnie prorektor PWST im. Ludwika Solskiego w Krakowie. W 1976 roku rozpoczął studia w krakowskiej PWST; w 1980 roku debiutował rolą Karla Rossmana w przedstawieniu „Ameryka” w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Wówczas też rozpoczął pracę pedagogiczną. Od 1981 związany jest ze Starym Teatrem w Krakowie. Współpracował z największymi polskimi reżyserami: Jerzym Grzegorzewskim, Jerzym Jarockim, Andrzejem Wajdą, Krystianem Lupą. Do legendy przeszły jego role w przedstawieniach „Życie jest snem”, „Kaspar”, „ Ślub”, „Trzeci akt”, „Sędziowie” (w Teatrze Narodowym w Warszawie), „Zaratustra”. Występuje również w spektaklach reżyserów młodszego pokolenia – Mai Kleczewskiej, Jana Klaty, Petra Zelenki. Wielokrotnie nagradzany za osiągnięcia teatralne (ostatnio za role Bohdana Chmielnickiego i Andrzeja Kmicica w „Trylogii”), sukcesy odnosi również jako aktor filmowy. Stworzył wybitne kreacje w „Krótkim filmie o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego, „Wszystko, co najważniejsze” Roberta Glińskiego, „Panu Tadeuszu” Andrzeja Wajdy. Sympatię widzów przyniosły mu role anioła Giordana w filmach „Anioł w Krakowie” i „Zakochany anioł” oraz kapelmistrza Lewickiego w „Długim weekendzie”.

Olga Katafiasz
Teatrolog i filmoznawca, wykładowca Wydziału Reżyserii Dramatu krakowskiej PWST. W latach 1995-2008 pracowała w zespole redakcyjnym „Gazety Teatralnej Didaskalia”, gdzie nadal regularnie publikuje eseje i recenzje. Autorka szkiców poświęconych związkom literatury, teatru i filmu oraz książek: „Próby wrażliwości. Szekspirowskie ekranizacje Laurence’a Oliviera i Kennetha Branagha” (2005) i „Słownik wiedzy o filmie” (wspólnie z Joanną Wojnicką; 2005, 2009).