Ikona Mały słownik

Ikona fascynuje współczesny świat swoją formą, kompozycją), treścią. Jej symboliczny język dysponuje niewyczerpanymi środkami komunikacji i percepcji.
W niniejszym słowniku omówiono podstawowe terminy, pojęcia i techniki malarskie, związane z procesem powstawania ikon, opisano najbardziej popularne ich typy i przedstawiono najsławniejszych ich twórców. Nadto szczególną uwagę zwróco na ikonę jako dzieło sztuki objawiające to, co Boskie – inny wymiar rzeczywistości, w którym Bóg spotyka się z człowiekiem i człowiek z Bogiem.

Wstęp

Ikona stanowi istotę prawosławia; jest integralnie związana z jego życiem liturgicznym i sakramentalnym. Jest czymś więcej niż dziełem sztuki. Sprowadzić ją wyłącznie do sztuki sakralnej to uczynić z niej statyczny, dekoracyjny obiekt muzealny. Ikona, jak mówi Leonid Uspienski, jeden z najwybitniejszych znawców tego malarstwa, „to jedyna w świecie sztuka, która na każdym poziomie artystycznym, nawet rzemieślniczym, odsłania nieprzemijający sens życia, którego potrzebę tak żywą odczuwa dziś świat współczesny”. Ikona ma wiele do powiedzenia, jeżeli tylko zrozumiemy jej symboliczny język. Jest zdolna, jak się wyraził Eugeniusz Trubeckoj (jeden z największych przedstawicieli rosyjskiej myśli filozoficznej przełomu XIX i XX w.), odwrócić człowieka od „obrazu zwierzęcego” i skierować go do „obrazu Bożego”.

Słownik jest skromną próba ukazania ikony jako pomostu przerzuconego między światem duchowym i materialnym.

Elżbieta Smykowska