Autorzy, na podstawie samodzielnie zgromadzonej bazy źródłowej i badań własnych oraz literatury przedmiotu, przeprowadzili interesującą analizę i próbę syntezy jednego z mniej spenetrowanego problemu, związanego z dywersją i konspiracją Polaków podczas II wojny światowej. Fenomen planowanych i realizowanych działań destrukcyjnych polegał na tym, że były one inspirowane, finansowane i kierowane przez ośrodek przywódczy znajdujący się poza granicami Polski.
Problem podjęty przez Autorów uznaję za oryginalny, ciągle aktualny i trafnie postawiony, tym bardziej że wpisuje się do obszaru badań mało jeszcze ukazanego w literaturze przedmiotu.
Ramy chronologiczne pracy uznaję za merytorycznie uzasadnione, pomimo że początkowo w tytule planowanej publikacji nie zostały określone.
(...) Nie budzi zastrzeżeń pewne, świadomie zaplanowane przez Autorów, złamanie jedności terytorialnej narracji. Wymagała tego analiza wybranych aspektów aktywności konspiracyjnej Polaków na terenie okupowanych przez Niemców i Sowietów ziem oraz dowódców wojskowych na uchodźstwie.
Strukturę pracy oceniam jako poprawną. Tekst podzielony został na pięć części.
Rozdział 1 nosi charakter opisowy. Autorzy, wyłącznie na podstawie publikacji, przedstawili początki działalności szkoleniowej w zakresie sabotażu i dywersji, prowadzonej w Polsce w okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej. W rozdziale 2 zatytułowanym „Rząd Polski na Uchodźstwie a narodziny tajnych operacji specjalnych” ukazane zostały problemy pomocy brytyjskiej oraz Rządu RP dla podziemia w Kraju. (...) Część rozdziału 3, ze względu na autorskie wykorzystanie materiałów archiwalnych w przeprowadzonej analizie, nosi nowatorski charakter. Rozdziały 4 i 5 zostały oparte głównie na materiałach archiwalnych, dlatego przeprowadzoną analizę i próbę syntezy uznaję za oryginalne i wartościowe. (...) Opracowane na podstawie materiałów źródłowych tabele stanowią ważne uzupełnienie analizowanych problemów. (...) Przygotowana do publikacji praca broni się swoją oryginalnością, dlatego uważam, że po wniesieniu niezbędnych uzupełnień i przeprowadzeniu końcowej korekty redakcyjnej powinna zostać opublikowana.
Recenzowany tekst przygotowany do druku jest opracowaniem udanym i potrzebnym, napisany z dociekliwością badawczą. Publikacja wypełni lukę w badaniach dotyczących problemów dywersji i sabotażu prowadzonych przez Polaków podczas
II wojny światowej.
Prof. dr hab. Adam Sudoł
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS) San Marino