Mitoplotki

Irena Wyczółkowska, poetka i eseistka, wydała w tym roku dziesiąty zbiór wierszy. Mitoplotki to jej prozatorski debiut. Krótkie opowiadanka dowodzą fascynacji antykiem – i poczucia humoru w zabawie przeróżnymi wątkami zaczerpniętymi z greckich i rzymskich mitów. „Antyk żyje” – zdaje się mówić autorka, podkreślając uniwersalizm dawnych prawd o świecie i naturze dziejów, traktując postaci znane nam z mitologii i literatury klasycznej jako swych dobrych znajomych, czasem zasługujących na pełne współczucia zrozumienie, a niekiedy – jedynie na drwinę czy wzgardę. Czytając Mitoplotki, myślimy także o tym, że ludzie chyba niewiele się zmienili w ciągu tysięcy lat: te same wady, emocje, to samo dążenie do przechytrzenia Losu. I ta sama smutna świadomość, że to starania daremne… Czyli jak u Norwida: „Przeszłość to dziś, tylko cokolwiek dalej”.

Nowa książka Ireny Wyczółkowskiej jest całkiem inna, niż wszystkie poprzednie zbiory, choć zawiera garść dawniej napisanych wierszy. To opowiastki dla ludzi rozumnych, czytających (dziś to wcale nie takie oczywiste!), lubiących mity greckie, mających w zasięgu ręki prace Gravesa, Parandowskiego i oczywiście utwory Homera. Dla tych, którzy byli albo wybierają się do Grecji. Dla posiadających nie tylko erudycję, ale i ciekawość świata. I wiedzę o relacjach międzyludzkich, bo przecież to opowieści o nas samych, sprzed ery tabloidów i „różowych pomponików”. Natura ludzka wszak prawie się nie zmienia.

[…] Co czyni autorka, że wszystko – cały świat tu przedstawiony – jawi się znajome, bliskie, w każdym razie nieobce? Wie sporo o życiu i jego obrotach, o kobietach i mężczyznach, o sprawach między nimi, o kłopotach z dziećmi, o marzeniach i oczekiwaniach. Ale przede wszystkim uruchamia wyobraźnię: „Basta! Dość nieszczęść! Czy nie może być na odmianę trochę lepiej? Bardzo proszę. Bierzemy mit w swoje ręce i ugniatamy na nowo”.

[…] to zupełnie nowy tom i ton w bogatym i zróżnicowanym dorobku autorki Ulicy Równoległej, tu jeszcze bardziej przykuwa uwagę jej radosna pomysłowość, mądrość, fantazja, ofiarowany nam dar zapraszania do literackiej zabawy, do niespiesznego zamyślenia nad obrotami Fortuny.

Krzysztof Lisowski, „Co będzie dalej” w dobrze znanych mitach? (wstęp do Mitoplotek)