Pisma Platona, Arystotelesa i Horacego w znacznym stopniu ukształtowały świadomość artystyczną oraz estetyczną doktrynę klasycyzmu francuskiego. Jej fundamentem była koncepcja mimesis, rozumiana jako imitacja natury i imitacja starożytnych. Powieść należała do najbardziej dynamicznie rozwijających się gatunków literackich w siedemnastowiecznej Francji. Była również jednym z niewielu gatunków nieposiadających wytyczonych w antyku reguł. Istnienie gatunku nieskodyfikowanego było anomalią, nasuwająca pytania o relacje pomiędzy doktryną a gatunkiem niepodlegającym jej ograniczeniom, o stosunek do imitacji i swobody twórczej.
Próbom włączenia gatunku w obręb obowiązującej doktryny literackiej zawdzięczać należy rozwój siedemnastowiecznej myśli teoretycznej poświęconej powieści. W większości ówczesnych rozważań występują stałe punkty odniesienia, pozwalające krytykom na ocenę gatunku. Są to: stosunek do imitacji starożytnych jako zasady twórczości literackiej oraz do Arystotelesowskiej opozycji historia — mimesis oraz prawda — prawdopodobieństwo.