Wielki mrok

Wiele napisano wspomnień obozowych, lecz wspomnienia Josepha Bainvolla różnią się od innych szczególną formą: w zmieniających się obrazach i krótkich scenkach Autor ukazuje swoje dzieciństwo, pierwsze miłości i obozowy koszmar. To raczej przejmująco autentyczny scenariusz filmowy niż powieść dokumentalna. I to scenariusz z zimbardowskim przesłaniem, że nie ludzi należy oskarżać, lecz systemy, które sprzyjają rodzeniu się zbrodniczych zachowań. Joseph Bainvoll urodził się w 1925 roku w Łodzi. Do wybuchu II wojny światowej ukończył zaledwie siedem klas żydowskiej szkoły. Przejściowo mieszkał wraz z rodziną w miasteczku Stopnica, od jesieni 1942 roku zaś przebywał kolejno w obozach: Skarżysko-Kamienna, Buchenwald, Schlieben i Theresienstadt. Po wyzwoleniu zdecydował się wraz z żoną, więźniarką Oświęcimia, na nielegalną wówczas emigrację do Palestyny. Przeżyli razem ponad 60 lat, dochowali się dzieci i wnucząt. Joseph Bainvoll zmarł w 2010 roku wskutek choroby nowotworowej.