W służbie Polsce Wspomnienia żołnierza i państwowca z lat 1914-1947

Wiktor Tomir Drymmer (1896-1975), piłsudczyk, peowiak, żołnierz I Brygady, uczestnik wojny z Rosją bolszewicką, kawaler VM, oficer II Oddziału Sztabu Generalnego, polski attaché wojskowy w Estonii (1923-1927). Po powrocie z Tallina przeszedł do pracy w centrali MSZ, szybko awansując; w 1931 roku objął stanowisko dyrektora Wydziału Personalnego a od 1933 roku kierował równolegle Departamentem Konsularnym MSZ. Należał do grona najbliższych współpracowników ministra Józefa Becka. Ze względu na szeroki zakres uprawnień oraz osobiste zaufanie ministra Becka, W.T. Drymmer uchodził za człowieka silnej ręki. Zarządzając polityką personalną MSZ wymagał od pracowników służby zagranicznej kompetencji i całkowitego oddania służbie państwowej, bezwzględnie tępił korupcję i protekcję. Dążył do usprawnienia, odmłodzenia, unowocześnienia i zdynamizowania służby konsularnej II RP. We wrześniu 1939 roku kierował ewakuacją MSZ i korpusu
dyplomatycznego do Rumunii. Po bezskutecznych próbach powrotu do okupowanego kraju przedostał się do Palestyny, gdzie pozostawał bez przydziału aż do śmierci generała Sikorskiego. Na Bliskim Wschodzie Drymmer należał do grona aktywnych piłsudczyków, redagując periodyk poświęcony polskiej myśli państwowotwórczej oraz pamięci Komendanta Piłsudskiego pt. „Na straży”. Po wojnie osiadł najpierw w Wielkiej Brytanii, a następnie w Kanadzie. Zmarł w Ottawie.

Z „Posłowia” dr. hab. Marka Kornata: „Z pamiętnikarskiej relacji Drymmera najwięcej dowiemy się o dziejach dyplomacji polskiej doby II Rzeczypospolitej, ale przede wszystkim ma ona niezastąpioną wartość jako źródło dla historii zbudowanej w krótkim czasie od podstaw służby zagranicznej. Obfitują w niepozbawione przenikliwości analizy oraz na ogół wyważone oceny. Są rzetelną relacją o sprawach państwa, pisaną oczywiście z takiej perspektywy, na jaką pozwalał autorowi sprawowany urząd. Ukazują Drymmera jako rzetelnego obserwatora życia politycznego i zarazem sumiennego państwowca”.

Ostatnie spotkanie i ostatnia narada. Za kilka godzin uczestnicy tej narady mieli się znaleźć na obcej ziemi i… poza marszałkiem Śmigłym-Rydzem, nigdy już do Polski nie powrócić. Zmarli na obczyźnie. Nagle drzwi od pokoju narad otworzyły się. Ukazał się w nich marszałek Śmigły, spokojny, opanowany, sprawny i elegancki. Z uśmiechem przywitał się ze mną i robiąc krok w kierunku otwartych drzwi, powiedział: „A więc tak jak umówiliśmy się, Panie Prezydencie, ja pozostaję z wojskami”. Zasalutował i wyszedł.