Precedens w procesie orzekania. Perspektywa sędziowska w ujęciu porównawczym. Precedent in the Judical. Process. Judges Perspective in a Comparative Approach

W odróżnieniu od innych prac zajmujących się zagadnieniem precedensu, praca, oprócz analizy doktrynalnej, opiera się na zawodowym doświadczeniu Autorów wykonywujących swój zawód w sądach instytucjonalnie należących do różnych porządków prawnych. W tym wymiarze, perspektywy praktyki sędziowskiej w ujęciu prawno-porównawczym, opracowanie stanowi w Polsce pierwszą pracę tego rodzaju.
Głównym celem monografii stała się próba zestawienia, a następnie analizy porównawczej konstytutywnych elementów wykorzystania „wcześniejszych decyzji sądowych” w procesie stosowania prawa (….), mimo podkreślonej w tekście pewnej „niesymetryczności praktycznej zjawiska i instytucji precedensu” w obu porządkach prawnych. Podstawowym warunkiem zasadności takiego zestawienia i porównania Autorzy uczynili zastosowanie świadome przejście z aspektu językowego analizy na aspekt funkcjonalny rozumienia precedensu (……), czyli faktycznego wpływu, jaki decyzja precedensowa (wcześniej decyzja sądu) wywołuje na późniejsze decyzje wykorzystujące jej treść , rozumowania prowadzące do jej wydania czy argumenty wskazane w jej uzasadnieniu (….). Na gruncie takiego szerszego rozumienia precedensu, tzn. odchodzącego od „czysto” anglosaskiego pojęcia, nie jest istotne to, czy jest to precedens, który mamy traktować jako wiążący bądź niewiążący. Ważne staje się samo wykorzystywanie (sposoby poszukiwania, wykorzystania, uzasadniania) w różnych porządkach prawnych wcześniejszych decyzji sądów.
Przeprowadzone analizy pozwalają na adekwatny opis praktyki sądowego stosowania prawa w kulturze prawa stanowionego, a także na przyjęcie tezy – aczkolwiek ostrożnej - o procesie zbliżania się cech obu odmiennych typów analizowanych praktyk sądowych. W tym zakresie opracowanie, stanowiąc znaczące osiągnięcie, szczególnie w wymiarze praktycznym, (…) może by źródłem metody pracy sędziego w zakresie korzystania z wcześniejszych decyzji sądowych.

Z recenzji dr. hab. Tomasza Barankiewicza, prof. KUL