Potrzeby pożyczkowe budżetu państwa i źródła ich pokrycia w Polsce

Chroniczna nierównowaga budżetowa stanowi jeden z największych problemów sektora finansów publicznych w Polsce. Ponieważ poza rachunkiem kasowego deficytu budżetowego znajduje się wiele przepływów pieniężnych, w tym o charakterze quasi-dotacji, dlatego w celu zbadania rozmiarów i uwarunkowań tej nierównowagi w książce odniesiono się do potrzeb pożyczkowych netto i brutto budżetu państwa.

Na podstawie literatury przedmiotu przedstawiono:

- sposoby określania potrzeb pożyczkowych oraz formułę ich ustalania zastosowaną w badaniach empirycznych;
- klasyczne miary nierównowagi fiskalnej, czyli deficyt budżetowy i dług publiczny, w tym ich przekształcenia oraz współzależności między nimi a potrzebami pożyczkowymi;
- stanowiska wybranych szkół i kierunków ekonomicznych w odniesieniu do występowania państwa w roli pożyczkobiorcy;
- problematykę zarządzania długiem Skarbu Państwa z funkcjonalnego i instytucjonalnego punku widzenia, w tym także rodzaje ryzyka towarzyszące zarządzaniu tym długiem;
- wyróżniki poszczególnych źródeł pokrycia potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz przesłanki i potencjalne skutki korzystania z nich, ze szczególnym uwzględnieniem skarbowych papierów wartościowych.

Przeprowadzone badania empiryczne zmierzały zaś do określenia czynników determinujących potrzeby pożyczkowe budżetu państwa i źródła ich pokrycia w Polsce w latach 2004–2011. Skupienie uwagi na budżecie państwa uzasadnia jego kluczowa rola w polskim sektorze finansów publicznych. Źródła pokrycia potrzeb pożyczkowych badano dwupłaszczyznowo, tzn. z przedmiotowego (instrumentalnego) oraz podmiotowego (sektorowego) punktu widzenia. Przypadek Polski rozważano nie w oderwaniu od, lecz w nawiązaniu do sytuacji oraz rozwiązań stosowanych w innych państwach członkowskich OECD i Unii Europejskiej.