Prezentowana książka przedstawia szkicowy obraz dziejów państwa i narodu w Europie od czasów średniowiecza, aż po czasy współczesne. Czerpiąc przykłady z różnych europejskich państw lub organizmów państwowych (cesarstwo karolińskie, cesarstwo niemieckie, Hiszpania, Anglia, Francja, Włochy, Niderlandy, Polska, Prusy, Austria, Związek Radziecki), autor stara się odpowiedzieć m.in. na następujące pytania: dlaczego Europejczycy zorganizowani są w państwach? Jak i dlaczego rozwinęło się europejskie pojęcie narodu? Dlaczego jest tak skuteczne? Jak powstaje narodowa świadomość? Jak połączyło się państwo z narodem, by potem w tej kłopotliwej jedności formować kształt Europy, a za jej pośrednictwem całego świata? Czy narody i państwa narodowe są nieuniknionym złem, mającym uczynić przyszłość mroczną i udaremnić nadzieje ujrzenia zjednoczonej Europy pośród porządku wolnego świata?