O postaciach osobowości Pojęcie i źródło autobiografii

„Historia autobiografii jest w pewnym sensie historią ludzkiej samoświadomości (...) przedstawia się nie tylko jako swoisty gatunek literacki, lecz również jako narzędzie samopoznania człowieka”.

„Osobowość nie jest żadnym posagiem od natury, lecz nagrodą od życia. Podobnie jak wszystko, co najwyższe (...) wzrasta nie bez wewnętrznej pracy, jaka odbywa się w życiowym obcowaniu z ludźmi, z kolejami losu, z własną twórczością”.

Georg Misch

„W autobiografii dochodzi do głosu człowiek historyczny”, pisze Paczkowska. Czysta introspekcja jest niemożliwa, to, co wewnętrzne, zawsze jest na różny sposób związane z tym, co zewnętrzne, czyli z życiem, które toczy się na zewnątrz, z długą listą osób, które spotykamy, i wydarzeń, których jesteśmy świadkami, a zatem z całą dziejowością ludzkiej kondycji. Autobiografia mówi nam wiele o świadomości historycznej ludzi różnych epok i kultur, czego dobrym przykładem jest kontrast między Wyznaniami św. Augustyna i Wyznaniami J.J. Rousseau. W ujęciu profesor Paczkowskiej autobiografia jest „hermeneutyką życia”.

Z recenzji prof. Pawła Kłoczowskiego