Symeon Nowy Teolog jest uznawany za pierwszego mistyka chrześcijańskiego Wschodu, który w sposób swobodny pisał o własnych przeżyciach duchowych. Część jego pism zostało włączonych do Filokalii, zbioru na temat modlitwy serca.
W swoich dziełach nieustannie podkreślał rolę żywego doświadczenia Boga w życiu i poczucia Jego obecności. Chrześcijaństwo było dla niego osobistą wspólnotą z Bogiem, a spotkanie i doświadczenie Chrystusa realizacją eschatologicznej wiary w ponowne Jego przyjście.
Święty modlił się z serca, nie odtwarzał utartych formuł tylko sam budował swoją modlitwę jako rozmowę z Bogiem. Nie podał gotowej recepty na modlitwę ani specjalnej metody. Modlił się zgodnie z potrzebą swojego serca, raz zwracając się do Boga Ojca, raz do Syna Bożego zaś innym razem do Ducha Świętego. Jego modlitwa była zależna od jego stanu duchowego i od sytuacji życiowej.