Historia – dziś ukazuje obecny stan wiedzy o przeszłości i metodach jej poznawania w polskiej humanistyce początku XXI wieku. Jest to pierwsza w Polsce publikacja, która ma na celu zarysowanie szerokiej panoramy obecnych w polskiej myśli humanistycznej i społecznej stanowisk wobec tendencji panujących w innych krajach Europy i Stanach Zjednoczonych. Autorzy zebranych w tomie artykułów wychodzą z oczywistego dzisiaj założenia, że historii nie da się uprawiać w oderwaniu od innych dziedzin humanistyki. W tym kontekście książka przedstawia formułowane obecnie cele tworzenia wiedzy historycznej i rozważa punkty styczne, które łączą historyków-praktyków oraz teoretyków i historyków historiografii, a także przedstawicieli innych dyscyplin zajmujących się refleksją historyczną.
Wskazuje również na rolę teorii i metodologii w badaniach historycznych i ogólnie humanistycznych oraz na rolę praktyki badawczej w budowaniu i rozwoju wiedzy historycznej. Omawia zagadnienia interdyscyplinarności i międzykulturowości w tworzeniu wiedzy o przeszłości, różne rozumienia naukowości oraz podejmuje kwestie ideologicznych aspektów wiedzy historycznej, społecznych funkcji historiografii i odpowiedzialności historyka. Tom stanowi nie tylko próbę dokonania bilansu współczesnych badań historycznych, lecz także wytyczenia ich dróg na przyszłość.