Publikacja to swoiste kompendium wiedzy na temat rozwoju miast średniowiecznych w kręgu cywilizacji zachodniej. Henryk Samsonowicz w sposób przystępny, nie tylko dla czytelnika zorientowanego w temacie, przekazuje wyniki swoich wieloletnich badań nad zagadnieniem wpływu miasta na kształt życia społecznego, kulturalnego, religijnego, politycznego oraz gospodarczego; miasto jawi się tutaj jako fascynujący fenomen, który umożliwia poznanie „sposobów życia ludzi, ich potrzeb materialnych i duchowych, form ich pracy i rozrywki, a także zmiennych w czasie gustów estetycznych”. Za sprawą tej lektury tak dobrze znana współczesnym przestrzeń miejska odsłania swoje często zapomniane sensy. Tytułowe szkice wzbogacone zostały ponadto o przemyślenia dotyczące symbolicznego przekazu miasta w średniowiecznej sztuce oraz opatrzone ciekawymi, obrazującymi problem ilustracjami.