Niniejsza książka jest zbiorem ważnych a rozproszonych po rozmaitych czasopismach oraz pracach zbiorowych studiów, opublikowanych w trakcie ponadpółwiecznych dociekań Autora nad miastami i mieszczaństwem doby średniowiecznej i wczesnonowożytnej (lata 1960?2012). Wobec wielu setek większych i mniejszych publikacji Profesora Henryka Samsonowicza, mieszczących się w tym nurcie Jego badań, zaproponowany przez Niego wybór 21 artykułów zasługuje w pełni na podtytuł opera selecta. Odnajdziemy tutaj niemal cały katalog kluczowych zagadnień, którymi od dziesięcioleci zajmuje się historiografia światowa i polska, począwszy od kwestii lokacji miejskich, przez zagadnienia prawne (samorząd, sądy, kultura prawna), kulturę miast średniowiecznych, szczególne zaakcentowanie wymiaru społecznego (ludność miejska, elita władzy, cechy), a skończywszy na zagadnieniach miejsca miast w ówczesnej polityce, a nade wszystko gospodarce (handel, cła itp.).