Opracowanie, komentarz oraz epilog i postscriptum Wacław Hubert Zawadzki
Napisany barwnie, szczerze i ujmująco pamiętnik Ireny Protassewicz, uzupełniony cytatami z jej korespondencji i zeznań dla Rządu RP z 1943 r. oraz wzbogacony obszernym komentarzem, powinien zaciekawić nie tylko naukowców, ale i szersze grono czytelników. Relacja rozpoczyna się od burzliwych lat wojen 1914–1921. Autorka wnikliwie opisuje życie i obyczaje ziemiaństwa polskiego na kresach północno- wschodnich w dwudziestoleciu międzywojennym oraz dramatyczny koniec tego „sielankowego” świata wraz z wkroczeniem Armii Czerwonej w 1939, a następnie życie pod okupacją sowiecką w latach 1939–1941 i zesłanie na Syberię. Żywe opisy przygód i ciężkich chwil sanitariuszki w Armii Andersa w ZSRS i na Bliskim Wschodzie oraz w polskim szpitalu wojennym w Szkocji stanowią cenny przyczynek do wojennych dziejów Polskich Sił Zbrojnych.Wzbogacają także wiedzę o wysiłku personelu medycznego podczas wojny. Pojawia się tu także wiele znaczących postaci polskiego życia naukowego, politycznego, literackiego i artystyczno-kulturalnego, np. Wincenty Lutosławski, Władysław Studnicki, Bolesław Piasecki, Melchior Wańkowicz, Jadwiga Smosarska i Wlastimil Hofman. Długi epilog opisuje starania Ireny dotyczące odtworzenia wojennych i powojennych losów rodziny, przyjaciół i znajomych po obu stronach żelaznej kurtyny oraz życie rodzinne na wygnaniu i zapuszczanie korzeni w Wielkiej Brytanii.