Mija 20 lat od rozpoczęcia zasadniczych i gruntownych przemian systemo­wych w państwach Europy Środkowej, Wschodniej i na Bałkanach. Po początko­wej euforii nastały trudności okresu transformacji, a droga do systemu demokratycznego i rynkowego okazywała się trudniejsza niż przewidywano i wymagają­ca od społeczeństwa wielu wyrzeczeń. Na początku lat 90. politologia zakładała optymistycznie, iż występuje jeden model transformacji postkomunistycznej, a jej utrwalenie jest tylko kwestią czasu, i to nieodległego. Jednakże bliższe przy­patrywanie się przeobrażeniom w omawianym regionie Europy zweryfikowało to optymistyczne założenie. Dziś już śmiało można stwierdzić: nie istnieje jeden wzorzec przemian w Europie Środkowo-Wschodniej. Ich przebieg zależy od wie­lu przesłanek natury zewnętrznej, jak i wewnętrznej. Wymienić tu wypada: tradycje własnej państwowości, istnienie tradycji demokratycznych; bliskość relacji z kulturą zachodnią oraz stopień rozwoju cywilizacyjnego.
Praca składa się z trzech zasadniczych rozdziałów. W pierwszym zamieszczo­no cztery teksty poświęcone państwom Europy Środkowej. Mamy tekst o Polsce (w kontekście proponowanych zmian konstytucji z 1997 roku) oraz dwa teksty o polityce koalicyjnej w Republice Czeskiej oraz Słowacji. Całości obrazu dopeł­nia tekst o przemianach na Węgrzech.
Drugi rozdział omawia przemiany w państwach Europy Wschodniej. Zamieszczono tu dwa teksty o współdziałaniu władzy wykonawczej w procesie ustawo­dawczym w Federacji Rosyjskiej oraz o relacjach władzy i mediów na Ukrainie.
Trzeci rozdział został natomiast poświęcony przemianom w państwach bał­kańskich. Otwiera go analiza determinant i ograniczeń modernizacji politycznej w krajach Półwyspu Bałkańskiego. Następnie zapoznajemy się ze stopniem za­wansowania transformacji ustrojowej w dawnych republikach jugosłowiańskich. Kolejne teksty omawiają przemiany ustrojowe w Bułgarii, Rumunii, Serbii oraz Bośni i Hercegowinie.

Ze wstępu