Zbiór esejów z przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Rozważania dotyczą klasycznych problemów filozoficznych i podstawowych pojęć, wokół których organizuje się specyficznie ludzka działalność człowieka - ów naddatek ludzkich sił i energii dający w efekcie tzw. kulturę. Istota filozofii, natura prawdy, mechanizmy i typy osobowości, problem decyzji, autorytetu, religii, wreszcie pytanie, w jakimś sensie autoironiczne, o znaczenie humanistyki i humanistów - to zagadnienia, które Autor bada ze swobodą i zainteresowaniem wytrawnego filozofa i historyka. Dla czytelnika uderzający jest widoczny w tych wczesnych tekstach szczery szacunek dla myśli Marksa, oparty na dogłębnej lekturze i prawdziwym zrozumieniu, oraz niechęć do wszelkich upraszczających interpretacji Marksowskiej filozofii. A właściwie szerzej: wspólnym mianownikiem esejów jest odrzucenie niesamodzielności myślowej, banalności w refleksji, urzeczawiającego i abstrakcyjnego podejścia do świata i życia. Książka stanowi krytykę powierzchownego myślenia i poprzestawania na grubych podziałach - jest wyrazem fascynacji złożonością świata i bogactwem różnic. Niezwykle inspirująca i aktualna lektura.