Immoralista

"Immoralista" (1902) to pierwsza szeroko znana powieść Gide’a. Zasadniczym motywem tego prowokacyjnie zatytułowanego dzieła jest zależność między zaspokojeniem tego, co w istocie ludzkiej wypływa z instynktownej żądzy (zmysłowa rozkosz), a zadośćuczynieniem temu, co determinuje ową istotę w zakresie relacji międzyludzkich (uczuciowe poświęcenie). Między tymi dwoma biegunami zawieszona jest historia Michała, opowieść o jego egotycznej ucieczce w rozkosz ze śmiercią w tle. Śmiercią, z którą bohater styka się dwa razy, ale która ostatecznie nie spada na niego. Zapowiedziana dla Michała, zabiera osobę, która niejako go uleczyła. Paradoks przewrotnej fabuły Gide’a polega więc na tym, że umiera osoba święta, nie grzesznik. Bluźnierstwo, niesprawiedliwość czy zwykły przypadek? – decyzję pozostawmy Czytelnikom.