Metody AHP/ANP – w języku polskim znane jako analityczny proces hierarchiczny, hierarchiczna analiza procesu lub analiza hierarchiczna procesu (ang. Analytic Hierarchy Process) oraz analityczny proces sieciowy (ang. Analytic Network Process) – zostały zaproponowane w latach siedemdziesiątych XX wieku przez amerykańskiego matematyka Thomasa L. Saaty’ego, profesora Uniwersytetu w Pittsburghu.
Historia metody AHP zaczyna się już w latach sześćdziesiątych, kiedy Saaty realizował projekty dla Amerykańskiej Agencji Kontroli Zbrojeń i Rozbrojenia. Stosunkowo wysoki budżet pozwolił mu na zatrudnienie znanych w świecie ekonomistów oraz naukowców w zakresie teorii gier i użyteczności. Najbardziej prominentne nazwiska z zespołu to m.in. Gérard Debreu, John Harsanyi i Reinhard Selten – wszyscy trzej zostali później laureatami Nagrody Nobla2. Mimo tak mocnego zespołu Saaty nie był w pełni usatysfakcjonowany rezultatami projektu. Jako przyczyny „porażki” podał z jednej strony wysoki stopień ogólności i abstrakcyjności modeli decyzyjnych zaproponowanych przez naukowców, a z drugiej fakt, że system obrony Stanów Zjednoczonych został w dużej mierze przygotowany przez prawników, nieświadomych w pełni jego działania [Saaty, 1996].
Kilka lat później, już jako wykładowcę w Wharton School, Saaty’ego w dalszym ciągu dręczył brak praktycznego, systematycznego podejścia do podejmowania decyzji i wyznaczania priorytetów. prostego narzędzia wspomagającego decydentów w podejmowaniu złożonych
decyzji [Forman i in., 2001].

Celem tej monografii jest przedstawienie problematyki procesu podejmowania
decyzji z wykorzystaniem metody AHP. Drugim – nie mniej ważnym – jest
zaprezentowanie i wyjaśnienie, krok po kroku, działania analitycznego procesu
hierarchicznego. AHP można potraktować zarówno jako samodzielną metodę
wspomagającą podejmowanie decyzji (większość problemów da się przedstawić
za pomocą struktury hierarchicznej), jak i jako fundament do zdobywania dalszej
wiedzy na temat działania jej rozszerzonej wersji – ANP, a nawet jako punkt
wyjścia do innych metod i technik analizy decyzyjnej. Autorzy niniejszej książki
systematycznie i szczegółowo omawiają kolejne etapy AHP, począwszy od formułowania
problemu decyzyjnego, poprzez zasady konstrukcji i analizy modeli
hierarchicznych, aż po bardziej zaawansowane aplikacje tej metody i sposoby
radzenia sobie z jej najczęstszymi problemami.