Książka traktuje o narodzinach oraz ewolucji idei i instytucji obywatelstwa w wybranych państwach europejskich.
Krzysztof Trzciński - sytuując zagadnienie w kontekście ogólnych procesów politycznych i gospodarczych - pokazuje, iż idea obywatelstwa ulegała istotnym przeobrażeniom w różnych krajach i okresach, będąc zarówno wzbogacaną o nowe elementy, jak też nierzadko zubożaną przez czasową utratę pewnych składników. W efekcie proces formowania się idei obywatelstwa na naszym kontynencie był niejednolity, nierzadko zawieszany na długi czas, czasem cofający się dramatycznie.