W prezentowanej publikacji autor zajmuje się tematyką przemian ustrojowych i funkcjonalnych, którym stale podlega współczesny samorząd terytorialny. Zwraca przy tym szczególną uwagę na zasadnicze reformy strukturalne dokonywane w polskim samorządzie terytorialnym w latach 1998-2012.

W obecnym, piątym wydaniu podręcznika uwzględniono aktualne zagadnienia dotyczące finansów komunalnych, nowej regulacji pozycji prawnej pracowników samorządowych, jawności działania samorządu terytorialnego i dostępu do informacji publicznej oraz ograniczeń antykorupcyjnych. Szczegółowo omówiono także pozycję prawną miasta na prawach powiatu. Ponadto ukazano polski samorząd terytorialny na tle europejskim, zwracając uwagę na kwestię regionalizmu.