21 stycznia 1945 r. rozpoczęła się trwająca siedem dni bitwa o Bydgoszcz. Początkowo miasto nad Brdą miało być włączone w linię niemieckich miast-twierdz, tak jak Toruń i Grudziądz. Tak się jednak ostatecznie nie stało.
W mieście przygotowano jedynie kilka umocnionych punktów oporu zlokalizowanych w takich obiektach jak rzeźnia miejska, szpital garnizonowy i koszary artylerii. Wokół tematu wyzwalania miasta spod niemieckie okupacji narosło wiele mitów. Tak jest choćby w przypadku wyzwolenia terenu lotniska czy też Zakładów Amunicyjnych na Osowej Górze. Zdobycie Bydgoszczy nie było dla Rosjan celem priorytetowym. Gdy nie udało się zająć miasta z marszu, przystąpiono do jego okrążenia. Stalin nie mógł czekać. Przed Armią Czerwoną do przebycia było jeszcze całe Pomorze, a celem ostatecznym Berlin.